Beperk uw administratieve lasten: gespecialiseerde ABS-instrumenten

Wanneer genetische bronnen vallen onder een door de EU erkend gespecialiseerd ABS-instrument (ITPGRFA of PIP-Kader), valt het gebruik ervan buiten het toepassingsgebied van de EU ABS Verordening (Verordening (EU) 511/2014). Welke genetische bronnen vallen onder deze instrumenten, en hoe kunnen ze verkregen worden?

ITPGRFA

Het Internationale Verdrag inzake plantgenetische hulpbronnen voor voedsel en landbouw (International Treaty on Plant Genetic Resources for Food and Agriculture, ITPGRFA) gaat specifiek over plantgenetische hulpbronnen voor voedsel en landbouw (PGRFA). Het ITPGRFA wordt erkend als een gespecialiseerd ABS-instrument door het Nagoya Protocol en de EU ABS Verordening.

De kern van het ITPGRFA is het multilaterale systeem (MLS), een gedeelde pool van genetische bronnen van 64 belangrijke voedsel- en voedergewassen die zijn opgenomen in Bijlage I van het ITPGRFA. Genetische bronnen die in het MLS zijn opgenomen zijn beschikbaar voor onderzoek, veredeling en onderwijs ten behoeve van voedsel en landbouw. Als de genetische bron gebruikt wordt voor andere doeleinden, valt het gebruik van de genetische bron mogelijk wel onder de EU ABS Verordening.

Toegang tot de genetische bronnen in het MLS wordt verleend op basis van de Standaardovereenkomst inzake overdracht van materiaal (standard material transfer agreement, SMTA) van het ITPGRFA met daarin vastgelegde voorwaarden omtrent gebruik en verdeling van voordelen. Sommige landen geven hun PGRFA uit onder de voorwaarden van de SMTA, inclusief PGRFA die niet in Bijlage I van het ITPGRFA vermeld staan. Wanneer u onder de SMTA toegang verkrijgt tot deze genetische bronnen, wordt u geacht te hebben voldaan aan de zorgvuldigheidsverplichtingen van de EU Verordening.

Zie voor meer informatie het ITPGRFA-document en de pagina ITPGRFA op de website van het ABS-Loket Nederland.

PIP-Kader

Het Kader betreffende de paraatheid voor influenzapandemieën (PIP-Kader, Pandemic Influenza Preparedness (PIP) Framework) is een internationaal instrument dat gericht is op het verbeteren van de paraatheid voor en respons op influenzapandemieën door een systeem op te zetten voor 1) het wereldwijd delen van H5N1- en andere influenzavirussen die tot een voor mensen gevaarlijke pandemie kunnen leiden en 2) toegang tot vaccins en het delen van andere voordelen.

Het PIP-Kader zet een wereldwijd multilateraal systeem op voor de Toegang en Verdeling van Voordelen (Access and Benefit-Sharing, ABS) met betrekking tot potentieel pandemisch influenzamateriaal. Het is van toepassing op H5N1- en andere influenzavirussen die tot een voor mensen gevaarlijke pandemie kunnen leiden, maar niet op seizoensgebonden influenzavirussen en niet-influenza pathogenen, zoals bijvoorbeeld SARS-CoV-2, de veroorzaker van COVID-19. De toegang tot genetische bronnen gaat via een multilateraal systeem dat gebruik maakt van ‘Standaardovereenkomsten inzake overdracht van materiaal’ (SMTA1 en SMTA2).

Het PIP-Kader wordt erkend als gespecialiseerd ABS-instrument in de EU ABS Verordening. Wanneer genetisch materiaal onder het PIP-Kader valt, zijn er geen verplichtingen vanuit de EU ABS Verordening. Hoewel het nog niet officieel is erkend onder het Nagoya Protocol, kan het in de toekomst worden aanvaard als een gespecialiseerd instrument.

Zie voor meer informatie over het PIP-Kader de pagina PIP-Kader op de website van het ABS-Loket Nederland.

Zie voor meer informatie over gespecialiseerde ABS-instrumenten secties 2.3.1, 5.1 en 5.2 van de Leidraad.